پولندی‌ها در افغانستان؛ بازمانده‌ای که وزیر خارجه شد

شاید برخی از ما هنوز نمی‌دانیم که پولندی‌ها، از اصلی‌ترین عواملی بودند که جنگ افغانستان و شوروی را فراتر از منطقه، برای همه مردم جهان مخابره کردند. تصاویر و عکس‌های تراژیدی که آنان از افغانستان تهیه می‌کردند روی جلد اصلی شماری از نشریات معتبر دنیا چاپ شد و برخی از فرماندهان جنگ افغانستان مانند احمدشاه مسعود و محمد اسماعیل خان با تصاویر تولیدی آنان، برای جهانیان شناخته شدند. پولندی‌هایی که در جنگ افغانستان مشارکت داشتند، دو گروه بودند، ملی‌گرایانی که از سطح دانش سیاسی بالاتری برخوردار بودند و به دلیل مخالف با اندیشه‌های کمونیستی، کشورشان را ترک و در غرب …

موشک ‘استینگر’؛ قصه‌های اسلحه‌ای که شوروی را زمین‌گیر کرد

در پایان ماه دسامبر سال ۱۹۷۹، زمانی‌که بسیاری از قدرت‌های غرب و شرق، غرق در جشن کریسمس بودند، مسکو یک تشکیل نظامی را به افغانستان فرستاد، بدون آن‌که تصور کند یکی از مرگ‌بارترین جنگ‌های تاریخ در حال رقم خوردن است. برنامه‌ریزی اتحاد جماهیر شوروی، ابتدا یک جنگ شش ماهه بود، جنگی که هیچ مبنای قانونی نداشت. هم‌زمان با آن، درست در روزی که رهبری شوروی تصمیم حمله به افغانستان را گرفت، ناتو موشک‌های “پرشینگ ۲” را در اروپا مستقر کرد. جنگ سرد میان غرب و شرق در آن روزها در اوج قرار داشت. دلیل حمله نیروهای شوروی به افغانستان «تأمین …

سندروم افغان؛ اصطلاحی شناخته شده در اوکراین جنگ‌زده

در حال جست‌وجوی مطلبی درباره ‘جنگ اوکراین’ بودم که با واژه ‘سندروم افغان’ در جست‌وجوگر گوگل روبرو شدم. چند جمله‌ای که درباره آن خواندم متوجه شدم که ‘سندروم افغان’ به تأسی از ‘سندروم ویتنام’ یک بیماری شناخته شده در اوکراین است که نزدیک به سه دهه است در مورد آن همه‌ساله در این کشور تحقیق می‌شود. بیماری‌ای که اکراینی‌ها سی سال است با آن مقابله می‌کنند اما نگران هستند که پس از جنگ پوتین با اوکراینی‌ها، ممکن است دهه‌ها بازهم مجبور به مقابله با این بیماری شوند. البته این بیماری در اکثر کشورهای درگیر جنگ و پس از جنگ مشاهده …

افغانستان و گورباچوف

میخائیل گورباچف آخرین رهبر شوروی سابق روز چها شنبه ۳۱ اکتوبر ۲۰۲۲ درگذشت. در این یادداشت با تکیه بر برخی از مستندات تاریخی می‌خواهم درباره نقش گورباچف در جنگ افغانستان و شوروی یادداشت‌هایی را ارائه کنم. در این نوشته برای نخستین بار به مدارکی استناد شده که نسخه‌هایی از آن از آرشیف ملی روسیه در اختیارم قرار گرفته است. این مدارک با گذشت سال‌ها، اکنون محرمیت خود را از دست داده و قابل دست‌یابی است. از دوستانی که در ترجمه‌ی عالی و بی‌طرفانه این مدارک من را کمک کردند نیز سپاسگزاری می‌کنم. مداخله نظامی شوروی سابق در افغانستان از تاریخ …

حامد کرزی در گفت‌وگو با اشپیگل چه گفته است؟

وحید پیمان – حامد کرزی رئیس‌جمهور اسبق افغانستان در گفت‌وگو با Susanne koelbl خبرنگار شناخته شده مجله اشپیگل آلمان گفته است که طالبان برایش اجازه می‌دهند که تنها در کابل پایتخت افغانستان گشت‌وگذار کند. حامد کرزی می‌گوید که طالبان اجازه سفر خارجی برایش نمی‌دهند. آقای کرزی در این گفت‌وگو ابراز داشته است: «در ماه اکتوبر می‌خواستم در کنفرانسی در شهر سوچی روسیه شرکت کنم اما رهبری جدید در کابل این اجازه را نداد. سپس قرار بود همراه رئیس‌جمهور «آلمان فرانک والتر اشتاین مایر» در مراسمی که از سوی بنیاد کوربر در برلین برگزار می‌شد شرکت کنم که مورد تأیید قرار …

روایت‌های افغانستان؛ چگونه یک خانواده کوچک نابود شد؟

نویسنده: احمد وحید پیمان در حال حاضر در حال نوشتن این متن در قطار از هامبورگ به هانوفر هستم. این بدان معناست که داستان‌های افغانستان همه‌جا ما را همراهی می‌کنند. در هر صورت، هر کجا و هر زمان که هستیم. داستان‌های افغانستان; مجموعه‌ای از داستان‌های مستندی هستند که در افغانستان ک در دوران خبرنگاری در این کشور به آن‌ها پرداخته بودم. افغانستان سرزمین روایت‌هاست. داستان‌هایی که گاهی در هیچ کجای دنیا پیدا نمی‌شوند. روایت‌هایی که گاهی برای یک شهروند غربی بیشتر شبیه افسانه است تا واقعیت. داستان شماره یک: مرگ در شب عروسی همسایه اوایل ماه اگست ۲۰۱۹ بود. من …

خبرنگار آلمانی که افغانستان را مانند کف دستش می‌شناسد

بسیاری از شهروندان و حتا خبرنگاران در افغانستان ممکن است تا اکنون نام (Susanne Koelbl) برای شان نا آشنا باشد. خبرنگار پنجاه‌وهفت ساله‌ آلمانی که تا اکنون برای تهیه گزارش و انجام تحقیقاتش در مورد افغانستان، بیش از ۵۰ بار به این کشور سفر کرده است. ۲۷ ولایت افغانستان را از نزدیک دیده،  کتابی در باره افغانستان نوشته، قبلا با محمد اشرف غنی رئیس جمهور پیشین و با چهره‌های مختلف سیاسی افغانستان مصاحبه کرده و آخرین بار نیز چند روز پیش مصاحبه‌اش با انس حقانی از رهبران طالبان منتشر شد. خانم کولبل اکنون مجری و بنیانگذار یک نهاد ادبی  شعرنویسی …

سقوط هرات در سال ۱۳۷۴ چگونه اتفاق افتاد؟

متن زیر توسط یکی از باشندگان شهر هرات و از مجاهدین سابق برای ما ارسال شده است که بدون کم و کاست منتشر می گردد. تابستان ۱۳۷۴ سال پر ماجرا و پر التهابی در عرصه سیاسی افغانستان بود. گروه طالبان که حمایت جدی پاکستان و برخی کشورهای عربی را داشت تا دروازه های کابل پیشروی کرده بود. همچنان جنگ در مرز مشترک مناطق تحت نفوذ طالبان و فرمانده اسماعیل خان در مناطق غربی جریان داشت. همزمان نیروهای تحت امر دوستم برای استفاده از موقعیت و جهت تضعیف یکی از مخالفان (اسماعیل خان) در صفحات شمالی دست به حمله می زدند. …

آن والی خردمند اما گُم‌نام هرات

یک یادداشت فیس‌بوکی استاد شعیب بهراد در مورد سنگ‌نوشته‌ای با رباعی حسن‌خان شاملو در ضلع شمالی آرام‌گاه خواجه عبدالله انصاری را خواندم. او گلایه‌مند بود که این اثر زیبای هنری را کسی رنگ‌آمیزی کرده و اصالت سنگ‌نوشته را زیر سوال برده‌است. من با آن‌که به تاریخ علاقه زیادی دارم، اما در مورد حسن‌خان شاملو چیز زیادی نمی‌دانستم و هرگز تصور نمی‌کردم که آدمی چون حسن‌خان شاملو، با این شهرت ناچیزش، این‌همه انسان خردمند و با دانشی بوده است. شاملو در سده یازدهم هجری و در زمان شاه عباس اول حاکم شهر هرات بوده است. شاعر بوده و خوش‌نویس و خط …

معتصم آغا جان موسیقی محلی نشنید

در نخستین روز از گفت‌گوهای امنیتی هرات پای صحبت معتصم آغا جان نشستیم. معتصم آغا جان عضو پیشین رهبری طالبان است. او در سخنرانی‌اش گفت که “یک طالب معتدل است.” و “بهترین نظام، جمهوری امارت اسلامی است.” شام نخسین روز برنامه گفت‌وگوهای امنیتی هرات بود که والی هرات از میهمانان در هوتل ارگ میزبانی می‌کرد. ساعت ۸ شب شده بود و من نیز با اندکی تاخیر به سمت هوتل ارگ رفتم، مراسم در منزل سوم هوتل بود. وقتی که از زینه‌ها می‌خواستم بالا بروم، با معتصم آغا جان برخوردم که به سمت محل مراسم می‌رفت. حالا، حدود دو منزل بالا …

در “حرم‌سرای قذافی” چه خواندم؟

امروز مطالعه کتاب «حرم‌سرای قذافی» با نویسندگی «آنیک کوژان» و ترجمه روان و زیبای «بیژن اشتری» را به پایان رساندم. بخش کلانی از این کتاب، روایت‌ داستان واقعی زندگی «ثریا» دختر کلاس نهم مکتبی در شهر «سرت» لیبی از پنج سال بودن اجباری‌اش در کنار معمر قذافی است. ثریا دختری است که در سال ۲۰۰۶ میلادی، زمانی که معمر قذافی به مکتب‌شان می‌آید، مدیران مکتب او را برای هدیه دادن گُل به قائد اعظم (معمر قذافی) بر می‌گزینند. قذافی دست به سر این دختر می‌کشد. در واقع این نوازش نزد حواریون قذافی به معنای انتخاب این دختر برای برآورده ساختن …

حامد کرزی و فاینل فوتبال هند و افغانستان

یوسف کارگر سر مربی اسبق تیم ملی فوتبال افغانستان: “پیمان صیب! بریت یک‌ قصه جالب از کرزی صیب می‌گُم، آزاد استی – نوشته‌یِش کو” “د سال ۲۰۱۱ وقتی‌که د فاینل کتی هند بازی داشتیم، گول‌کیپر ما ره داور اخراج کرد، بیخی یک رقم اخراج بی‌دلیل بود که تا به حال هم هیچ نفامیدیم چرا … خلاصه، مه سمت تیم کمیشنرهای AFC رفتُم، کتی‌شان به تُندی گپ‌ می‌زدُم، بسیار اعصابم خراب بود که یک‌بار یکی از اعضای کدر تخنیکی آمد که گوشی‌ره بگی، کرزی صیب است، کارِت داره … مه حیران ماندِم که کرزی صیب د بین بازی، د ایطو وقت …