در زبان فارسی، به روز جمعه، “آدینه” نیز گفته میشود. این واژه، ریشه در زبانهای ایرانی باستان دارد و ارتباط نزدیکی با آیینهای مذهبی و فرهنگی کهن ایرانیان دارد.
واژه “آدینه” از زبان پهلوی (زبان فارسی میانه) به فارسی نو رسیده است و در اصل، واژهای است که از ریشهٔ اوستایی “آدینَگ” (Adīna) مشتق شده است. در اوستا، “دین” به معنای روز، زمان، یا دوره است و “آدینَگ” به معنای روز نیکو و روز مبارک است. بنابراین، “آدینه” در اصل به معنای روزی مبارک و نیکو است.
لطفا کانال یوتیوب چهارسو را سبسکرایب کنید تا به جالبترین ویدئوهای آموزشی دسترسی داشته باشید.
در ایران باستان، هر روز هفته به یکی از ایزدان یا نیروهای مقدس اختصاص داشت. روز آدینه یا همان جمعه، به ایزد ناهید، که ایزدبانوی آبها و زایش است، منسوب بود. این روز برای ایرانیان باستان روزی مقدس و پر از انرژیهای مثبت و نیکو محسوب میشد و به همین دلیل به آن آدینه یا روز مبارک میگفتند.
همچنین، واژه “جمعه” از زبان عربی وارد فارسی شده و به معنای روز اجتماع و گردهمایی است. در دین اسلام، روز جمعه به عنوان روز برگزاری نماز جمعه و گردهمایی مسلمانان برای عبادت در نظر گرفته شده است. بنابراین، “جمعه” به معنای روز گردهمایی و عبادت است و معانی فرهنگی و دینی متفاوتی را نسبت به “آدینه” در خود جای داده است.
تفاوت بین این دو واژه نشاندهندهی تأثیرات مختلف فرهنگی و دینی بر زبان فارسی است. “آدینه” با ریشههای کهن ایرانی خود، بیشتر با آیینها و باورهای زرتشتی مرتبط است، در حالی که “جمعه” بازتابی از تأثیرات فرهنگ اسلامی بر زبان و جامعه فارسیزبان است.
با توجه به این پیشینه، میتوان گفت که استفاده از واژه “آدینه” در ادبیات فارسی نشاندهندهی پیوند با فرهنگ و تاریخ کهن ایرانی است و این واژه همچنان در برخی مناطق و در برخی متون ادبی و فرهنگی به کار میرود. در حالی که “جمعه” بیشتر به عنوان اصطلاحی عمومی و روزمره برای اشاره به ششمین روز هفته به کار میرود.
