خوابگردی یا سومنامبولیسم نوعی اختلال خواب است که معمولاً در مراحل عمیق خواب غیر REM رخ میدهد. این وضعیت بیشتر در کودکان مشاهده میشود، اما برخی از بزرگسالان نیز ممکن است دچار آن شوند. علل دقیق خوابگردی هنوز به طور کامل شناخته نشدهاند، اما عوامل متعددی مانند ژنتیک، استرس، کمخوابی و اختلالات خواب مانند آپنه خواب میتوانند به بروز آن کمک کنند.
1. تأثیرات ژنتیکی
- خوابگردی میتواند جنبه ژنتیکی داشته باشد، به این معنی که اگر یکی از والدین یا هر دو والد خوابگردی داشته باشند، احتمال بروز این حالت در فرزندان نیز بیشتر میشود. مطالعات نشان دادهاند که اگر یکی از والدین سابقه خوابگردی داشته باشد، احتمال آن برای فرزند حدود 45% است و اگر هر دو والدین سابقه داشته باشند، این احتمال به حدود 60% میرسد.
2. تأثیرات استرس و اضطراب
- استرس و اضطراب میتوانند به عنوان عوامل محرک خوابگردی عمل کنند. استرس میتواند به خواب ناپیوسته منجر شود که ممکن است خطر خوابگردی را افزایش دهد. افراد ممکن است در دورانهای پر استرس بیشتر در معرض خوابگردی قرار بگیرند، زیرا مغز در تلاش برای پردازش و مدیریت این اضطراب است.
3. کمخوابی و خستگی
- کمخوابی یا خستگی مفرط نیز میتواند یکی از علل خوابگردی باشد. وقتی که فرد به اندازه کافی استراحت نمیکند، کیفیت خواب پایین میآید و ممکن است مغز نتواند به طور کامل از مراحل مختلف خواب عبور کند. این عدم پیوستگی در مراحل خواب میتواند منجر به فعالیتهای ناآگاهانه مانند خوابگردی شود.
4. تأثیرات محیطی و عوامل محرک
- برخی عوامل محیطی مانند تغییر در محیط خواب، نویزهای مزاحم، یا حتی تغییرات در دمای محیط میتوانند خوابگردی را تحریک کنند. تغییرات ناگهانی در محیط میتواند باعث ایجاد تنش در خواب شود و احتمال خوابگردی را افزایش دهد.
5. اختلالات خواب و شرایط پزشکی
- برخی اختلالات خواب مانند آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب)، سندرم پای بیقرار یا نارکولپسی ممکن است با خوابگردی مرتبط باشند. این شرایط میتوانند باعث تداخل در مراحل خواب شوند و مغز را به انجام فعالیتهای ناآگاهانه در خواب وادار کنند.
6. تأثیرات دارویی
- برخی داروها، به ویژه داروهایی که بر روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر میگذارند، میتوانند خوابگردی را تحریک کنند. این داروها ممکن است شامل داروهای خوابآور، ضدافسردگیها و داروهای ضد اضطراب باشند که میتوانند بر روی الگوهای خواب تأثیر بگذارند.
خوابگردی نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، زیستی و محیطی است که میتواند در اثر استرس، کمخوابی، شرایط پزشکی و تغییرات در محیط خواب تحریک شود. این وضعیت معمولاً بیضرر است، اما در برخی موارد ممکن است نیاز به مداخله و درمان داشته باشد، به خصوص اگر خوابگردی منجر به خطرات فیزیکی برای فرد یا اطرافیانش شود.
لطفا کانال یوتیوب چهارسو را سبسکرایب کنید تا به جالبترین ویدئوهای آموزشی دسترسی داشته باشید.
