ریزش آب دهان در خواب: علل، پیشگیری و درمان
ریزش آب دهان در خواب که به آن “آب‌ریزش دهانی” یا “سرازیر شدن بزاق” نیز گفته می‌شود، می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. این وضعیت معمولاً به علت تولید بیش از حد بزاق یا ناتوانی در بلعیدن آن هنگام خواب اتفاق می‌افتد. اگرچه این مشکل معمولاً بی‌ضرر است، اما در برخی موارد می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای باشد. در ادامه به برخی از دلایل شایع این پدیده، راه‌های پیشگیری و درمان آن اشاره می‌کنیم.
دلایل شایع ریزش آب دهان در خواب
۱. وضعیت خواب
یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در ریزش بزاق، وضعیت خوابیدن است. افرادی که به پهلو یا روی شکم می‌خوابند، بیشتر مستعد این مشکل هستند، زیرا در این حالت بزاق به راحتی از دهان خارج می‌شود. خوابیدن در وضعیت نامناسب می‌تواند باعث باز ماندن دهان و کاهش توانایی بدن در بلعیدن بزاق شود. اصلاح وضعیت خوابیدن و استفاده از بالش‌های طبی می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند.
۲. باز بودن دهان در خواب
مشکلاتی مانند انسداد بینی، خر و پف، یا عادت به تنفس دهانی می‌توانند باعث باز ماندن دهان در طول خواب شوند. در این شرایط، بزاق نمی‌تواند به درستی بلعیده شود و از دهان خارج می‌شود. افرادی که از آلرژی‌های مزمن، سرماخوردگی، یا سینوزیت رنج می‌برند بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند. استفاده از دستگاه‌های مخصوص مانند نوارهای بینی یا درمان مشکلات سینوسی می‌تواند مفید باشد.
۳. تولید بیش از حد بزاق
برخی افراد به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌های دهانی، مشکلات دندانپزشکی، ریفلاکس معده به مری (GERD)، یا مصرف برخی داروها، بزاق بیشتری تولید می‌کنند. این امر می‌تواند منجر به ریزش آب دهان شود. همچنین، مصرف برخی از غذاها مانند مرکبات یا غذاهای تند می‌تواند تولید بزاق را تحریک کند. برای کاهش این مشکل، می‌توان رژیم غذایی را تغییر داد و در صورت لزوم به پزشک مراجعه کرد.
۴. مشکلات عصبی و عضلانی
برخی بیماری‌های عصبی مانند سکته مغزی، بیماری پارکینسون و فلج بل (Bell’s Palsy) می‌توانند باعث ناتوانی در کنترل بزاق و بلعیدن آن شوند. این مشکل به ویژه در افرادی که کنترل عضلات صورتشان کاهش یافته است، مشاهده می‌شود. افرادی که دچار این شرایط هستند، ممکن است به تمرینات گفتاردرمانی یا استفاده از وسایل کمکی برای کنترل بهتر عضلات دهان نیاز داشته باشند.
۵. حساسیت‌ها و عفونت‌های سینوسی
حساسیت‌های فصلی، عفونت‌های سینوسی و مشکلات تنفسی می‌توانند باعث انسداد بینی شوند و فرد را مجبور به تنفس از طریق دهان کنند. این وضعیت ممکن است به ریزش بزاق منجر شود. درمان آلرژی‌ها و استفاده از داروهای ضداحتقان می‌تواند در کاهش این مشکل مفید باشد. در برخی موارد، مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی برای بررسی دقیق‌تر توصیه می‌شود.
۶. مصرف برخی داروها
برخی داروها به عنوان عارضه جانبی باعث افزایش تولید بزاق می‌شوند. داروهایی مانند آرام‌بخش‌ها، برخی داروهای ضد افسردگی و داروهای آلرژی از جمله مواردی هستند که می‌توانند این مشکل را تشدید کنند. در صورت مشاهده این عارضه، می‌توان با پزشک مشورت کرده و در صورت امکان داروهای جایگزین را در نظر گرفت.
۷. بیماری‌های خاص
برخی بیماری‌های خاص مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) و سایر بیماری‌های عصبی می‌توانند بر عملکرد عضلات دهان و بلع تأثیر بگذارند و موجب ریزش بزاق شوند. افرادی که دچار چنین بیماری‌هایی هستند، می‌توانند از روش‌های مختلفی مانند استفاده از دستگاه‌های مخصوص یا روش‌های فیزیوتراپی برای کنترل بهتر بزاق استفاده کنند.
راه‌های پیشگیری و درمان ریزش آب دهان در خواب
✅ تغییر وضعیت خواب: خوابیدن به پشت می‌تواند به کاهش خروج بزاق از دهان کمک کند. می‌توان از بالش‌های مناسب برای حمایت از گردن و سر استفاده کرد تا دهان بسته بماند. استفاده از بالش‌هایی که سر را کمی بالا نگه می‌دارند، می‌تواند در جلوگیری از خروج بزاق مؤثر باشد.
✅ درمان مشکلات بینی و سینوسی: اگر انسداد بینی باعث باز ماندن دهان و در نتیجه ریزش بزاق می‌شود، درمان آلرژی‌ها، سینوزیت و مشکلات تنفسی می‌تواند مؤثر باشد. استفاده از بخور گرم، محلول‌های شستشوی بینی و داروهای ضداحتقان می‌تواند کمک‌کننده باشد.
✅ کنترل ریفلاکس معده: اگر ریفلاکس معده عامل افزایش تولید بزاق است، تغییر رژیم غذایی، کاهش مصرف غذاهای اسیدی و مراجعه به پزشک برای درمان این مشکل ضروری است. توصیه می‌شود از مصرف غذاهای سنگین قبل از خواب پرهیز شود و وزن بدن در محدوده مناسب حفظ گردد.
✅ مشاوره با پزشک یا دندان‌پزشک: اگر ریزش آب دهان به طور مداوم رخ می‌دهد و باعث ناراحتی شما شده است، مشاوره با یک متخصص می‌تواند به تشخیص علت و ارائه راه‌حل‌های مناسب کمک کند. در برخی موارد، استفاده از داروهای کاهش‌دهنده تولید بزاق ممکن است پیشنهاد شود.
✅ استفاده از دستگاه‌های مخصوص خواب: در برخی موارد، استفاده از وسایل مخصوص مانند محافظ‌های دهانی که توسط دندان‌پزشک تجویز می‌شوند، می‌تواند به کنترل خروج بزاق کمک کند. این دستگاه‌ها به حفظ بسته بودن دهان در هنگام خواب کمک می‌کنند.
✅ تمرینات تقویت عضلات دهان: برخی تمرینات برای تقویت عضلات دهان و افزایش کنترل بر روی بزاق می‌توانند مفید باشند. این تمرینات شامل تقویت زبان و عضلات فک هستند و می‌توانند در بلندمدت به بهبود وضعیت فرد کمک کنند.
✅ کاهش مصرف داروهای تحریک‌کننده بزاق: در صورتی که مصرف برخی داروها عامل این مشکل است، می‌توان با مشورت پزشک، داروهای جایگزین را در نظر گرفت. همچنین، تغییر شیوه زندگی مانند کاهش استرس و بهبود الگوی خواب می‌تواند تأثیر مثبتی داشته باشد.
💬 نظر شما برای ما ارزشمند است
اگر دیدگاهی، نکته‌ای یا نقدی درباره این مطلب دارید، لطفاً آن را با ما و دیگر خواننده‌گان در میان بگذارید.
از کادر زیر می‌توانید دیدگاهتان را بنویسید.
